Khi nào phôi gà cảm thấy đau và tại sao điều đó lại quan trọng? Những hiểu biết mới về sự phát triển não của phôi thai định hình lại luật tiêu hủy gà con

21 tháng 4 năm 2025

Melanie Epp

 Châu Âu

Khi các chính phủ và ngành công nghiệp có động thái cấm tiêu hủy gà con trống, một câu hỏi trung tâm tiếp tục định hình chính sách công, tài trợ nghiên cứu và các cuộc tranh luận về đạo đức: Khi nào phôi gà con có thể cảm thấy đau? Theo nhà sinh lý học động vật Eddy Decuypere, nhà thần kinh học về gia cầm từ Đại học Leuven ở Bỉ, việc hiểu mốc thời gian đó là điều cần thiết - không chỉ vì phúc lợi động vật mà còn để điều chỉnh công nghệ xác định giới tính trong trứng phù hợp với thực tế khoa học.
Câu trả lời có ý nghĩa đối với người tiêu dùng, người điều hành trại giống và các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là khi các quốc gia ban hành lệnh cấm tiêu hủy gà con bắt buộc phải xác định giới tính trước một giai đoạn phát triển cụ thể. Nhưng cơ sở sinh học cho những giới hạn hợp pháp đó là gì?

Đau thực sự có ý nghĩa gì trong quá trình phát triển phôi thai

Đau không phải là một công tắc bật-tắt đơn giản trong sinh học. Decuypere giải thích rằng phôi thai—giống như tất cả các loài động vật—có thể phản ứng với các kích thích tiêu cực rất lâu trước khi chúng có khả năng cảm thấy đau theo cách có ý thức. Những phản ứng ban đầu này, được gọi là cảm giác đau, là phản xạ và thậm chí có thể xảy ra ở các sinh vật đơn bào.
Tuy nhiên, nỗi đau gây ra đau khổ liên quan đến một chuỗi sự kiện phức tạp hơn nhiều. Nó đòi hỏi ý thức, nhận thức cảm xúc và một cấu trúc não hoạt động được gọi là vỏ não mới ở động vật có vú—hoặc "neopallium" ở chim.
Decuypere cho biết: "Có xu hướng nhầm lẫn giữa căng thẳng, đau đớn và đau khổ". "Nhưng chúng khác nhau. Đau khổ thực sự gắn liền với trải nghiệm có ý thức, chỉ xuất hiện khi não cao hơn trở nên kết nối về mặt chức năng".

Xác định ngưỡng: Khoa học về nhận thức phôi thai muộn

Dựa trên nghiên cứu thần kinh sinh lý hiện tại, phôi gà bắt đầu cho thấy các dấu hiệu hoạt động não cao hơn vào khoảng ngày phôi 13, với khả năng kết nối chức năng - cần thiết cho nhận thức có ý thức - xuất hiện giữa ngày 15,5 và 17,5.
Decuypere đã trích dẫn các nghiên cứu sử dụng dữ liệu hành vi, bản ghi EEG và hình ảnh não cho thấy phôi chỉ bắt đầu bước vào trạng thái "não thức" trong 20% ​​cuối cùng của quá trình phát triển. Đến ngày 18 (trong số 21 ngày), hầu hết các phôi đều biểu hiện các mô hình não cần thiết cho nhận thức có ý thức.
Ông cho biết: "Nhận thức này không chỉ bật lên". "Nó xuất hiện dần dần, cả trong quá trình tiến hóa và trong quá trình phát triển của từng con gà con".
Một dấu hiệu sinh hóa quan trọng của sự thay đổi này là một chất dẫn truyền thần kinh có tên là GABA. Trong giai đoạn đầu phát triển, GABA hoạt động như một chất kích thích. Nhưng giữa ngày 14 và 15, nó đảo ngược vai trò và trở thành chất ức chế - cho phép não bắt đầu điều chỉnh chuyển động và tích hợp thông tin cảm giác một cách có ý nghĩa hơn.

Những hàm ý đối với lệnh cấm tiêu hủy gà con và xác định giới tính trong trứng

Một số quốc gia, bao gồm Đức và Pháp, đã ban hành luật cấm tiêu hủy gà con đực sau khi nở. Một số luật này cũng đặt ra thời hạn cắt bỏ giới tính trong trứng - thường là vào ngày 14 hoặc sớm hơn - dựa trên mối lo ngại về cơn đau của phôi thai.
Nhưng Decuypere lập luận rằng động thái phát hiện và phân loại phôi ở các giai đoạn sớm hơn có thể liên quan nhiều hơn đến hình ảnh công chúng hơn là nhu cầu khoa học. Ông
cho biết: "Nếu bạn chuyển sang ngày 12, ngày 10, ngày 9 hoặc thậm chí ngày 6 để xác định giới tính và tuyên bố rằng đó là vì phúc lợi của phôi thai, thì đó là tiếp thị". "Không có bằng chứng nào cho thấy phôi thai có thể bị ảnh hưởng ở những giai đoạn đó".

Ngoài phúc lợi: Lồng ghép cuộc tranh luận vào bối cảnh rộng hơn

Trong khi phúc lợi động vật thường là vấn đề chính, Decuypere cho biết điều quan trọng là phải xem xét tính bền vững rộng hơn và các câu hỏi về đạo đức. Ông lập luận rằng cuộc thảo luận xung quanh việc tiêu hủy gà con chỉ là một phần của một hệ thống lớn hơn bao gồm tác động môi trường, hiệu quả thức ăn và thực tế kinh tế trong chăn nuôi thâm canh.
Ông cho biết: "Cuộc thảo luận về đạo đức không chỉ là về phôi thai". "Nó liên quan đến cách chúng ta định hình mối quan hệ của mình với động vật, sản xuất lương thực và hành tinh".
Khi các nhà hoạch định chính sách và nhà sản xuất điều hướng sự thay đổi khỏi việc tiêu hủy gà con, việc hiểu được thời điểm phôi thai có thể cảm thấy đau đớn - và đưa luật pháp vào bằng chứng khoa học - sẽ là chìa khóa để cân bằng niềm tin của công chúng, phúc lợi động vật và tính khả thi thực tế trong các trại giống.

Võ Văn Sự dịch từ: Melanie Epp, Europe, 21 April 2025, When do chick embryos feel pain—and why does it matter? https://www.thepoultrysite.com/news/2025/04/when-do-chick-embryos-feel-pain