Cúm gia cầm: Các nhà khoa học và người chăn nuôi gia cầm và sữa đang nỗ lực thích ứng như thế nào

Virus cúm gia cầm, còn được gọi là cúm gia cầm, tiếp tục ảnh hưởng đến các nhà sản xuất gia cầm trên toàn cầu và các trang trại bò sữa của Hoa Kỳ vào năm 2025

12 tháng 5 năm 2025

North Carolina State University  North America

Chỉ riêng tại Bắc Carolina, loại virus này đã khiến hàng triệu con gia cầm trong các trang trại gia cầm bị mất. Trong khi đó, chưa đầy một năm sau khi phát hiện cúm gia cầm lần đầu tiên ở các đàn bò sữa, một chủng virus mới đã được tìm thấy ở bò Nevada.

Để hiểu rõ hơn về những diễn biến mới nhất, chúng tôi đã tham khảo ý kiến ​​của Matt Koci, một chuyên gia về virus và là giáo sư tại Khoa Khoa học Gia cầm Prestage của Đại học bang NC, người luôn theo dõi chặt chẽ về cúm gia cầm.

Những diễn biến mới nhất về cúm gia cầm ở gia cầm là gì?

Sự thay đổi lớn, đã diễn ra trong vài năm trở lại đây, là cúm gia cầm đang ở đây và trở thành mối đe dọa và nguy hiểm thường trực đối với gia cầm. Mối nguy hiểm đó tăng lên vào những thời điểm khác nhau trong năm, nhưng nó không trở lại mức 0 như trước đây. Các đợt bùng phát cúm gia cầm có thể liên quan đến các mô hình di cư ở chim, nhưng hiện tại, loại vi-rút này dường như đã xuất hiện ở các loài chim hoang dã sống ở Hoa Kỳ, bao gồm cả Bắc Carolina. Tuần trước, có báo cáo về một con cú sừng lớn (a great horned owl) ở Quận Wake được tìm thấy đã chết vì cúm gia cầm.

Có nguy cơ cao hơn quanh năm rằng nó sẽ kết thúc trong một chuồng gia cầm vì nó ở các loài chim hoang dã tại địa phương, không chỉ ở những loài chim tình cờ di chuyển qua trong mùa di cư. Điều đó khác với những gì chúng ta đã thấy vào năm 2015 và thậm chí là năm 2021 khi các đợt bùng phát xảy ra, nhưng sau khi chim di cư, các trường hợp sẽ biến mất và mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Vào khoảng năm 2022, các trường hợp cúm gia cầm đã giảm nhưng không bao giờ biến mất ở tất cả các tiểu bang.

Ngành công nghiệp gia cầm đang thích nghi với mối đe dọa đang tiến triển. Nhưng cho đến gần đây, điều chúng ta vẫn luôn nói với những người sản xuất gia cầm, nông dân và công chúng là cúm gia cầm sẽ được đưa vào thông qua các loài chim nước di cư — vịt, ngỗng và các loài chim khác khi chúng bay qua. Và vì vậy, an ninh sinh học và những gì mọi người đã làm để tránh xa các loài chim hoang dã khỏi gia cầm tập trung vào các loài chim nước di cư. Bây giờ, khi cúm gia cầm đã xuất hiện ở các loài chim hoang dã địa phương, có thể có nhiều loài chim hơn mà người nông dân cần phải biết. Cách H5N1 có thể xâm nhập vào một chuồng gia cầm có thể đang thay đổi, vì vậy người nông dân cũng phải thích nghi với điều đó.

Cúm gia cầm độc lực cao hoặc HPAI đã ảnh hưởng đến ngành công nghiệp gia cầm như thế nào cho đến nay vào năm 2025?

Chỉ tính riêng về phía gà mái đẻ, chúng ta đã mất hơn 3,3 triệu con gia cầm ở Bắc Carolina kể từ đầu năm 2025. Chỉ trong 30 ngày qua, Hoa Kỳ đã mất khoảng 20 triệu con gia cầm, trong đó có hơn 18 triệu con là gà mái đẻ, chiếm khoảng 5% tổng số gà mái đẻ mà chúng ta thường có, tất nhiên điều này ảnh hưởng đến nguồn cung và giá trứng ăn.

Để thay thế những con gà mái đẻ, phải mất khoảng 20 tuần để nở ra gà mái và sau đó gà mái đạt đến độ trưởng thành để đẻ trứng. Nhưng bạn cũng phải nhớ rằng cần có thời gian để dọn dẹp từng trang trại sau khi bùng phát dịch. Vì vậy, mỗi trang trại đó có thể sẽ ngừng sản xuất trong ít nhất hai đến ba tháng. Việc thay thế 18 triệu con gia cầm sẽ mất thời gian, trong khi đó cúm gia cầm vẫn còn, vì vậy chúng ta vẫn đang mất đi những con gia cầm cùng lúc.

Cúm gia cầm có tiến hóa ở bò sữa không? Gần đây có một số tin tức về chủng thứ hai được tìm thấy ở bò sữa ở Nevada.

Những gì ở bò sữa ở Nevada hiện vẫn là cúm gia cầm H5N1, nhưng nó đã đi theo một con đường tiến hóa khác thông qua các loài chim hoang dã. Cả chủng H5N1 mới được phát hiện và chủng đã tồn tại ở bò sữa trong một thời gian đều có liên quan, nhưng chúng đã tiến hóa hơi khác một chút. Trong thời gian dài nhất, thực sự chỉ có một chủng cúm gia cầm mà chúng tôi tìm thấy ở bò, và các trường hợp dường như đều có liên quan đến nhau. Người ta nghĩ rằng, có một trường hợp lây nhiễm ở bò ở Tây Nam và tất cả các trường hợp khác đều có liên quan.

Trường hợp mới này cho thấy vi-rút đã lây từ chim sang bò lần thứ hai, vì vậy trường hợp này không liên quan đến các trường hợp khác. Chúng tôi biết điều đó vì về mặt di truyền, các chủng H5N1 ở bò sữa có một số điểm khác biệt rõ rệt. Chúng vẫn là H5N1, nhưng giống như sự khác biệt giữa omicron và delta trong vi-rút COVID-19. Chúng tôi biết cả hai đều là SARS-CoV-2, nhưng chúng khác nhau và đây là tình huống tương tự.

Ý nghĩa của việc tìm thấy chủng H5N1 mới ở bò sữa là gì? Chúng ta có nên lo lắng không?

Thật khó để đưa ra bất kỳ kết luận lớn lao nào về ý nghĩa của điều đó. Không có nghĩa là bằng chứng cho thấy vi-rút đã tiến hóa theo cách mà nó ngày càng lây nhiễm dễ hơn cho động vật có vú. Nó có một đột biến mà chúng ta thường nghĩ là thuận lợi trong việc lây nhiễm cho động vật có vú, nhưng nó chỉ có một trong những đột biến này, và một đột biến thì không đủ để thực sự tốt hơn. Đó không phải là tin tốt, nhưng không có lý do gì để nghĩ rằng đó là tin tệ hơn những gì chúng ta đang phải đối mặt. Có lẽ nó chỉ có nghĩa là bất kỳ tập hợp hoàn cảnh độc đáo nào đã xảy ra ở Texas đã xảy ra một lần nữa với một cách khác.

Võ Văn Sự dịch từ: North Carolina State University  North America. 12 May 2025. Avian influenza: How scientists and poultry and dairy farmers are working to adapt. Avian flu virus, also known as bird flu, continues to affect poultry producers around the https://www.thepoultrysite.com/articles/avian-flu-how-scientists-and-farmers-are-working-to-adapt